Al jaren prijken de landen van de Europese Unie bovenaan de persvrijheidsindex. Toch lopen ook bij ons journalisten gevaar. Zo werden er sinds 2017 vier onderzoeksjournalisten vermoedelijk door criminele organisaties vermoord. Lees hier hun verhalen.
Op 16 oktober 2017 was Europa in shock. De Maltese onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia werd die dag vermoord met een autobom. De daders gebruikten een afstandsbediening om haar auto vlakbij haar huis in Bidnija op te blazen.
Galizia was een heel bekend gezicht in Malta. Haar blog Running Commentary was een van de meest gelezen websites van het land. De journaliste focuste vooral op misdaad, corruptie en politiek. Zo legde ze verbanden bloot tussen de Maltese online gokindustrie en de georganiseerde misdaad. Ook kon ze premier Joseph Muscat en andere Maltese politici linken aan de Panama Papers. Galizia had dus veel vijanden. Dat bleek ook uit de 48 rechtszaken voor smaad die tegen haar liepen. Het was dan ook niet ondenkbaar dat de journalist omwille van haar onderzoeksjournalistiek vermoord was.
Tijdens de eerste weken na de moord was er weinig vooruitgang in het onderzoek. Dat veranderde toen de politie taxichauffeur Melvin Theuma arresteerde. Theuma, die opgepakt was in verband met een andere zaak, bekende dat hij als tussenpersoon betrokken was bij de moord. In ruil voor een presidentieel pardon noemde hij de namen van de opdrachtgevers en de uitvoerders. Niet veel later arresteerde de politie verschillende verdachten, waaronder de rijke Maltese zakenman Yorgen Fenech. Galizia had Fenech een jaar eerder in verband gebracht met de Panama Papers, samen met minister van Toerisme Konrad Mizzi en Keith Schembri, de stafchef van premier Muscat.
Vierenhalf jaar na de moord op Galizia loopt het proces tegen de verdachten nog steeds. Vermoedelijke opdrachtgever Fenech houdt zijn onschuld vol. Een andere verdachte bekende zijn betrokkenheid en werd tot 15 jaar cel veroordeeld. Het proces van drie anderen, waaronder de vermoedelijke leverancier van de bom, loopt nog. Ze pleiten alle drie onschuldig.
Op 21 februari 2018, amper vier maanden na de moord op Galizia, werd Europa opnieuw opgeschrikt door de moord op een onderzoeksjournalist. Slachtoffers waren de 27-jarige Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin, Martina Kušnírová. De dader schoot Kuciak in de borst en Kušnírová in het hoofd in hun huis in Velká Mača.
Kuciak werkte voor de site Aktuality.sk. Hij deed onder andere onderzoek naar de aanwezigheid van de Italiaanse maffiagroepering ‘Ndrangheta in Slowakije. Ook onderzocht hij fraude met EU-landbouwsubsidies en belastingfraude door zakenlui die banden hadden met de Slowaakse regering.
In 2020 bekende ex-soldaat Miroslav Marček dat hij Kuciak en diens vriendin vermoord had voor geld. De Slowaakse speciale aanklager beschuldigde ook vier anderen, waaronder de miljonair en vermoedelijke opdrachtgever Marián Kočner. Kuciak had al regelmatig over Kočner geschreven. In zijn laatste gepubliceerde artikel voor zijn dood, bracht hij Kočner in verband met vermoedelijke belastingfraude via een appartementencomplex.
Kočner moest in de daaropvolgende jaren samen met een aantal andere verdachten voor de rechter verschijnen. Door gebrek aan bewijs, bevond de rechtbank Kočner en een medeverdachte niet schuldig. Het Slowaakse hooggerechtshof draaide deze beslissing echter terug, waardoor de twee opnieuw voor de rechter zullen moeten verschijnen. De zakenman kreeg in 2020 wel al 19 jaar cel vanwege zijn aandeel in een vervalsing- en belastingontduikingszaak. Schutter Marček werd ondertussen veroordeeld tot 25 jaar cel. Twee andere medeplichtigen, waaronder de chauffeur van de vluchtauto, kregen respectievelijk 15 en 25 jaar cel.
Een paar jaar bleef het rustig in Europa, maar dat veranderde toen de Griekse onderzoeksjournalist Giorgos Karaivaz op 9 april 2021 door twee mannen op een scooter vermoord werd. De daders wachtten de journalist op voor zijn huis in Alimos. Ze controleerden eerst de straat, lieten Karaivaz uit zijn auto stappen en schoten hem dan neer. De journalist werd 10 keer geraakt: een keer in de handpalm, een keer in de nek, twee keer in het hoofd en zes keer in de borst.
De daders arriveerden slechts 10 minuten voordat Karaivaz bij zijn huis aankwam. Daarom vermoedden de speurders dat iemand hen had geïnformeerd over wanneer de journalist zou thuiskomen. Volgens de politie ging het om een professionele moord, vermoedelijk uitgevoerd door buitenlandse huurmoordenaars.
Karaivaz was een heel bekende journalist in Griekenland. Hij was journalist bij Star TV en verscheen ook regelmatig op andere zenders om duiding te geven over politie en misdaad. Daarnaast had hij zijn eigen website bloko.gr. Op deze site publiceerde hij verschillende artikels over de vermoedelijke banden tussen criminele organisaties, corrupte politieagenten en politici. Sommige denken dat hij hierom vermoord is. Ook de Griekse politie nam deze piste serieus. Hun onderzoek leverde echter nog geen resultaten op; de daders zijn momenteel nog onbekend en op vrije voeten.
De aanslag op Peter R. de Vries schokte Nederland. De 64-jarige Nederlandse journalist werd op 6 juli 2021 neergeschoten in Amsterdam. Hij kwam net uit de tv-studio van RTL Boulevard waar hij duiding had gegeven bij de moord op een kapper. De Vries werd vijf keer geraakt, waaronder een keer in het hoofd. De hulpdiensten brachten de journalist in kritieke toestand naar het ziekenhuis. Daar overleed hij negen dagen later.
Op de avond van de moord hield de politie drie verdachten aan. Een van hen bleek onschuldig en mocht de volgende dag naar huis. De twee anderen waren de 21-jarige Rotterdammer Delano G., de vermoedelijke schutter, en de 35-jarige Pool Kamil E., de vermoedelijk bestuurder van de vluchtauto.
De Vries was in Nederland vooral bekend van zijn televisieprogramma Peter R. de Vries, misdaadverslaggever. Daarin reconstrueerde hij misdrijven uit het verleden en het heden. In 1994 had hij naam gemaakt door een van de kidnappers van zakenman Freddy Heineken op te sporen in Paraguay. Daarnaast verscheen hij vaak in praatprogramma’s om uitleg te geven over Nederlandse cold cases.
Het Openbaar Ministerie vermoed echter dat de moord op de journalist eerder te maken heeft met zijn betrokkenheid in een strafproces dan met zijn werk als journalist. De Vries had een jaar eerder gemeld dat hij de kroongetuige in het proces tegen de bende van drugsbaron Ridouan Taghi zou bijstaan. De vermoedelijke moordenaar van de Vries, Delano G., kan via een neef met Taghi in verband worden gebracht. De drugsbaron ontkent dat hij opdracht gegeven heeft om de journalist te vermoorden. Momenteel loopt de rechtszaak. Vermoedelijke daders Delano G. en Kamil E. zitten in voorarrest. Een uitspraak van de rechtbank wordt verwacht op 7 juli van dit jaar.
2022 © – The Crime Files – All rights reserved