Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Achtergrond

Experts in het veld werpen hun blik op het debat

Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Het debat van de eeuw in de misdaadwereld: nature vs nurture. Meningen tussen experts verschillen enorm. Zo leunen sommige psychologen eerder naar de nature kant, terwijl advocaten zweren dat het juist nurture is. We verzamelden de mening van verschillende experts in het veld: van een advocaat tot een neuropsycholoog.

Over een ding zijn de experts het eens: zo zwartwit is het niet. Een combinatie van de twee is gegarandeerd. Maar hoe ziet die combinatie er dan procentueel uit? Dit is het ultieme misdaaddebat, recht op je scherm.

Nature vs nurture uitgelegd

Het debat is ook bekend buiten de misdaadwereld, maar kent de grootste relevantie als het gaat om misdadigers. Waarom doen zij wat ze doen? Verdedigers van nature denken dat de eigenschappen van die de misdadiger aangeboren en dus genetisch zijn. Hun tegenpolen, de verdedigers van nurture, geloven eerder dat opvoeding en omgeving de criminele eigenschappen van misdadigers vormen.

Jente Denckens - strafrecht advocate

Nature

40%

Nurture

60%

Jente Denckens is een advocaat, gebaseerd in Antwerpen. Haar advocatenkantoor Denckens & Schmitt is gespecialiseerd in strafrecht, verengingsrecht en verkeersrecht. Ook familie- en jeugdrecht kennen geen geheimen voor de advocaat. Ze richtte het kantoor op samen met Amber Schmitt.

Denckens: “Bij vele daders zie je dat de omgeving niet altijd juist in elkaar zit. Het kan bij iedereen misgaan, maar de kans dat het misloopt is volgens mij groter als de omgeving niet optimaal is. Ik leun dus meer aan bij nurture, maar er speelt ongetwijfeld ook wat in het hoofd van die criminelen. Nature wil ik dus zeker niet uitsluiten.”

“Het is zonder twijfel een combinatie van beide. Vaak zien we dat als we bepaalde mensen uit een toxisch milieu wegtrekken, zij het juiste pad op gaan. Bijvoorbeeld wanneer ze een partner leren kennen of verhuizen naar een andere plek. Dat is hét grote argument voor nurture natuurlijk.”

Denckens twijfelt er niet over dat nature in sommigen casussen, wel een hoger percentage heeft. Ze kent namelijk verschillende dossiers die dit bevestigen. “Als we het hebben over drugscasussen, dan speelt nature een grotere rol. Genetische verslaving bestaat en kan leiden tot een ernstige verslaving. Zo zien we dat mensen met ADHD en autisme, sneller naar cannabis grijpen.”

LEES OOK. Wat is een psychopaat?

“We hebben ooit eens een dossier gehad van een brandstichter. Zijn omgeving was volledig in orde. Toch zat hij al van zijn 4 jaar in psychotische instellingen. Zijn broer daar en tegen, vertoont dat gedrag niet. Dat is dan weer een argument voor nature: waarom is zijn jongere broer, die opgroeit in hetzelfde nest, dan niet zo?”

Denckens blijft dus een beetje in de 50/50 hangen, met een lichte leun naar nurture. “Elke casus is anders, bij sommige is het meer verdeeld en bij anderen is het dan weer de nurture die wint. Omdat we meer casussen zien waarbij de slechte omgeving resulteerde in de acties van daders, tip ik net naar de kant van nurture.”

LEES OOK. Schuilt er een moordenaar in ieder van ons?

Frank Jonker - klinisch neuropsycholoog

Nature

60%

Nurture

40%

Frank Jonker is een Nederlands klinisch neuropsycholoog. Hij leidt de afdeling neuropsychiatrie van Altrecht, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Hij is gespecialiseerd in hoe hersenletsels menselijk gedrag beïnvloeden.

LEES OOK. Hebben criminelen een afwijkend brein?

Jonker: “Het is lastig om er een concreet percentage op te plakken. Ik weet dat tussen de 30 en 40% van de mensen in de gevangenis een hersenletsel heeft en ongeveer 75% heeft een laag IQ. Velen onder hen hebben ook afwijkingen in de prefrontale cortex en amygdala (link naar artikel brein crimineel). Ik denk dus dat het gros van de mensen in de gevangenis cognitieve, intellectuele en sociaal-emotionele beperkingen heeft die aan het brein gelinkt kunnen worden.”

“Maar nurture speelt ook een grote rol. Vaak zijn slechte breinen net het gevolg van slechte omstandigheden zoals kindermishandeling, slechte voeding, armoede, slechte scholing en alcohol- en drugsmisbruik. En als je in een armoedige buurt opgroeit of in de criminaliteit zit, is de kans ook groter dat je in een straatgevecht een klap op je hoofd krijgt.”

“Volgens mij hangt het ook af van hoe ernstig de hersenafwijking is. Als die minimaal is, dan valt er veel te redden met goede nurture. Maar als bij de geboorte de amygdala van een kind al 10 of 15% kleiner is, dan denk ik dat nurture niet veel kan veranderen. Uit onderzoek blijkt dat die kinderen geen angstreactie hebben en later vaker crimineel gedrag vertonen. Het is geen garantie, maar het verhoogt de kans wel.”

“Ik denk dus dat zowel nature als nurture een rol spelen en dat de percentages rond de helft schommelen. Als je geboren bent met een slecht brein in slechte omstandigheden, heb je een heel grote kans om crimineel gedrag te vertonen. Als je een slecht brein hebt in goede omstandigheden, kan je best ver komen. Maar ik denk niet dat nurture nature volledig van veranderen, enkel wat corrigeren. Als je zo’n brein hebt, denk ik dat je daar op de een of andere manier wel last van zal krijgen.”

Achtergrond