Categorieën
Opinie

Gevangenen enkel straffen werkt niet

OPINIE

Gevangenen enkel straffen werkt niet

Wat moeten we doen met mensen die misdrijven plegen? Volgens sommigen moeten we ze streng straffen door hun comfort en autonomie zoveel mogelijk af te nemen. Dat doen we ook in de Belgische gevangenissen, maar het is volgens mij een compleet verkeerde aanpak. Enkel door gevangenen goed te begeleiden, kunnen we het recidivecijfer verlagen.

Sinds het ontstaan van moderne gevangenissen, zijn er twee tegengestelde visies ontwikkeld op hun functie. De ene visie zegt dat de gevangenis hard moet zijn om potentiële misdadigers af te schrikken. De andere visie stelt dat de gevangenis crimineel gedrag moet corrigeren. De focus ligt op behandeling en begeleiding, zodat de gevangene uiteindelijk weer kan deelnemen aan het gewone maatschappelijke leven.

Vergelding

Wellicht doet de eerste visie het beter bij de gewone burger. Over gevangenen hoor ik vaak de opmerking dat hun cel te luxueus is, of hun straf te licht en te kort. Zelden hoor ik iemand klagen over de overbevolking, het gebrek aan sociaal contact en de beperkte focus op re-integratie.

Dat kan ik ook tot op zekere hoogte begrijpen. Sommige gevangenen hebben hun slachtoffers veel schade berokkend, dus de maatschappij eist vergelding en compensatie. Die moet er ook zijn volgens mij. Niet alleen om een signaal te sturen naar misdadigers, maar ook om het gevoel van straffeloosheid niet te verergeren.

Maar mijn visie op bestraffen is dat vrijheidsbeperking al een straf op zichzelf is. Wie dat betwijfelt, moet zichzelf maar eens een paar weken in een hotel laten opsluiten. We hoeven criminelen niet nog eens extra te straffen door hun eigenwaarde, zelfstandigheid en sociaal contact volledig af te nemen. Die aanpak is niet alleen onethisch, hij werkt ook gewoon niet.

School voor criminaliteit

Veel experten zijn het erover eens dat criminaliteit en recidive niet vermindert door gevangenisstraf. Dat zeggen ook de Australische wetenschappers uit Victoria die verschillende wetenschappelijke studies analyseerden. Zij concluderen dat gevangenisstraf geen effect heeft op recidive en in sommige gevallen zelfs criminaliteit verhoogt. Mogelijk komt dat omdat de gevangenis als school voor criminaliteit dient:  misdadigers kunnen er nieuwe criminele contacten leggen en vaardigheden van elkaar leren. Eenmaal buiten kan dit goed van pas komen, zeker als ze geen werk vinden door hun criminele voorgeschiedenis.

In de gevangenis leggen misdadigers nieuwe criminele contacten en leren ze nieuwe vaardigheden

In de gevangenis verliezen gedetineerden het grootste deel van hun zelfstandigheid, mogen ze slechts een uur per dag uit hun cel en hebben ze weinig toegang tot sociale en mentaal stimulerende activiteiten. Dit heeft een grote impact op hun cognitieve en sociale vaardigheden. Dat is problematisch, want deze vaardigheden hebben ze net nodig om te werken en gezonde sociale relaties aan te gaan. En laten dat net nu twee dingen heel belangrijke factoren zijn om terug goed in de maatschappij te kunnen functioneren.

LEES OOK. Opstanden, een pen als steekwapen en een tennisbal vol drugs: ex-gevangene getuigt over zijn periode achter de tralies

Als een agressieve hond in een kooi

Er zullen nu zeker mensen stellen dat gevangenen helemaal niets moet leren in de cel. Ze moeten alleen gestraft worden. Het enige doel van de gevangenis is wraak nemen volgens deze visie. Maar als dat jouw visie is, stel jezelf dan eens de vraag: wat hebben we eigenlijk aan wraak? Buiten een korte bevrediging van onze primitieve vergeldingsdrang, eigenlijk niets. Vergeet niet: 99% van de gevangenen komt ooit vrij. Hen vijf jaar in een vergeetput steken en straffen uit wraak, zal geen betere mensen van hen maken. In tegendeel.

Stel je voor dat je een agressieve hond hebt die een gevaar vormt voor jezelf en je familie. Je stopt hem in een kooi om je omgeving te beschermen en de hond te straffen. Je laat hem slechts één keer per dag naar buiten voor een wandeling, beperkt zijn contact met andere honden en geeft hem nauwelijks aandacht of speelgoed om zich mentaal mee bezig te houden. Denk je dat als je deze hond na een aantal jaar minder agressief zal zijn? Vast niet. Je zou hem naar de hondentrainer sturen om te rehabiliteren. Waarom zou dit dan anders zijn bij mensen?

Een mogelijke tegenwerping is dat honden niet beseffen waarom ze gestraft worden en mensen wel. De mens zal dus beseffen dat hij zijn straf aan zichzelf te wijten heeft. Om opnieuw straf te voorkomen, zal hij geen misdaden meer plegen. Het klinkt aannemelijk, maar toch zijn experten het hier niet mee eens. Het idee veronderstelt dat mensen steeds rationele beslissingen maken, maar dit is niet zo. Veel recidivisten zijn impulsief en staan niet stil bij de gevolgen van hun daden, of denken dat ze ermee zullen wegkomen. Indien afschrikking zou werken, dan zouden landen met heel strenge straffen zoals de doodstraf minder misdadigers moeten hebben, maar dat is niet het geval.

LEES OOK. Noorwegen vs De Verenigde Staten: twee gevangenissystemen onder de loep

Rehabilitatie

Bestraffen alleen werkt dus niet. Daarom moeten we de focus verleggen naar rehabiliteren. De maatschappij wordt dan nog steeds beschermd en de daders gestraft, maar het voornaamste doel is om ze voor te bereiden op een leven in de gewone maatschappij.

Om dat goed te doen, moeten we eerst begrijpen waarom mensen in de gevangenis belanden en recidiveren. Enkele belangrijke factoren zijn armoede, drugsverslaving en psychische problemen. Idealiter worden alle factoren in de samenleving structureel aangepakt, maar zeker deze laatste twee kunnen en moeten ook in de gevangenis behandeld worden. Daarvoor zijn er professionele begeleiders nodig die deel moeten uitmaken van het vaste gevangenispersoneel, zoals een cipier voor de veiligheid instaat.

Naast behandeling, moeten begeleiders de gevangenen belonen voor goed gedrag en stimuleren om aan sociale activiteiten deel te nemen. Gevangenen zouden vaak samen moeten koken, werken en sporten. Deze activiteiten houden hen niet alleen fysiek en mentaal bezig, maar onderhouden ook hun vaardigheden die belangrijk zijn voor het leven in de vrije samenleving. Gevangenen zullen ook aangemoedigd worden om te studeren of een beroep te leren die ze na hun vrijlating kunnen uitoefenen.

Ex-gevangenen kunnen makkelijk hervallen in oude gewoontes als ze er alleen voor staan. Daarom is het essentieel dat de overheid hen werk, een degelijke verblijfplaats en de nodige psychische begeleiding garandeert. Daarnaast moeten de begeleiders erop toezien dat de ex-gevangenen genoeg sociale contact hebben. Deze aspecten zijn cruciaal om een normaal leven op te bouwen en niet opnieuw in de criminaliteit te belanden.

Een seriemoordenaar zal niet veranderen omdat hij met zijn medegevangenen mag koken

Naïeve mirakeloplossing

Uiteraard doen Belgische gevangenissen al voor een deel aan rehabilitatie, maar ze schieten volgens mij nog steeds tekort. Door de overvolle gevangenissen is het moeilijk om iedereen individueel te begeleiden en om veel activiteiten te voorzien. Ons land focust nog steeds meer op straffen dan op rehabiliteren. Nochtans ben ik ervan overtuigd dat er minder recidivisten zullen zijn als we anders omgaan met gevangenen en ex-gevangenen beter opvolgen.

Maar ik ben ook niet naïef. Rehabilitatie is geen mirakeloplossing. Ik verwacht niet dat een seriemoordenaar zal veranderen omdat hij met zijn medegevangenen mag koken of gestimuleerd wordt om weer te studeren. Sommige mensen vallen niet te veranderen, maar dat wil niet zeggen dat we het daarom niet moeten proberen.

Ik besef ook dat er een aantal praktische problemen zijn. Het zal tijd en geld kosten. En het is geen electoraal populair idee. Niet veel mensen willen graag investeren in gevangenen. Toch is dat wat we moeten doen om het probleem van onze overvolle gevangenissen op te lossen. Niet wraak, maar rehabilitatie werkt. Dat weten de experten al. Nu nog de gewone burger en politici.

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Opinie

Er bestaat geen overreactie tegenover seksueel geweld

OPINIE

Er bestaat geen overreactie tegenover seksueel geweld

Ik was acht jaar oud toen ik op de televisie voor de eerste keer hoorde over verkrachting. Achteraf had ik er een gesprek over met mijn ouders, iets wat waarschijnlijk in bijna elk huishouden gebeurt. Ik sliep er enkele weken niet goed van, want het hield mij constant bezig. De beelden die ik zag, kwamen uit een film die eigenlijk nog niet voor mijn ogen bedoeld was, maar er ging toen wel een alarmbelletje rinkelen in mijn hoofd. 

Door de jaren heen sleept elk meisje dat probeert op te groeien de kennis mee dat verkrachting haar ook zou kunnen overkomen. Ik kan je verzekeren, elke vrouw heeft een noodplan in het achterhoofd. Want wat zou er gebeuren wanneer de man in het steegje plots tegen mij zou beginnen praten? Of wat moet ik doen wanneer het groepje jongens aan het perron mij omringt terwijl ik naar de les probeer te gaan. Het stil antwoord in mijn hoofd is vaak, “Geen paniek, ik heb mijn sleutels bij. Een goede mep tegen de slaap of op de oogkas en het is gedaan ermee.” Ik heb zelfs een vriendin die van haar ouders pepperspray meekreeg toen ze voor het eerst naar de universiteit vertrok. De angst is er bij iedereen en de alarmbelletjes worden continu gesust met het idee dat je kan terugvechten. 

Maar wat dan wanneer het eens verkeerd afloopt? Heb je dan het recht om te ‘moorden’? Ja en nee. In België geldt de wet van wettelijke zelfverdediging. Dit wil zeggen dat wanneer je jezelf of iemand anders op een gewettigde manier verdedigt, je geen misdrijf pleegt en dus onschuldig bent. Er zijn echter wel enkele voorwaarden. Een soort checklist waaraan de situatie moet voldoen. Zo moet de aanval onrechtmatig zijn en dus tegen de wet ingaan. Verkrachting is strafbaar in ons land, dus deze voorwaarde is niet vaak het probleempunt.

De aanval moet echter ook onafwendbaar zijn. Je mag geen andere opties meer overhouden, zoals vluchten of om hulp roepen. Hier vervagen de lijnen, want kan je hierin een correcte afbakening maken? Wat als je uit angst je stem niet vindt en mensen om je heen niet kan signaleren. Wat als je verstijft van angst en je geen moed kan opbrengen om de dader van je af te duwen en te vluchten. Wat als je persoonlijk gewoon geen andere opties ziet en het enige waar je aan kan denken het zakmes is dat in je tas verstopt zit? 

Een derde voorwaarde is dat je reactie proportioneel moet zijn. Wanneer enkele meppen hadden kunnen volstaan, is een doodslag niet toegestaan. Maar koos de verkrachter er niet bewust voor om jou aan te vallen? Er is geen enkele kans dat een verkrachter onopzettelijk verkracht. Het is een keuze. Een keuze waarbij volgens mij geen ruimte is voor begrip. Als een persoon ervoor kiest om je eerbaarheid expres op zo’n brutale manier af te nemen, en je mentaal te schaden voor de rest van je leven, is elke reactie dan niet proportioneel? 

LEES OOK. Of hij nu ballen heeft of niet, een verkrachter zal altijd verkrachten

 

De voorwaarden creëren een soort grijze zone van wat mag en niet mag. Een grijze zone waarin cru gezegd beslist wordt of de verkrachting ‘erg genoeg’ was of niet. Waarin iemand anders dan het slachtoffer beslist of wat er gebeurd is voldoet aan de checklist voor doodslag. Wel, ik vind deze grijze zone bullshit. 

Er is geen enkele kans dat een verkrachter onopzettelijk verkracht. Het is een keuze. Een keuze waarbij volgens mij geen ruimte is voor begrip.

Ik weet dat we over een mensenleven bezig zijn, iemand die ophoudt met bestaan en nooit meer thuis zal komen. Maar de keuze om iemand te verkrachten, staat gelijk aan iemand mentaal kapotmaken. Iemand mentaal uitmoorden, totdat die ophoudt met bestaan. Onlangs kwam de open brief van de zoon van Nathalie Huygens in het nieuws. Zij vroeg onlangs euthanasie aan, omdat ze na haar verkrachting aan een ondraaglijke lijdensweg begon. Een fragment uit de open brief luidt: “Ze mag die ochtend dan wel overleefd hebben, toch ligt een deel van haar nog steeds op het veld, waar de dader haar levenloos achterliet. De dag waarop mijn mama de strijd opgeeft, is de dag waarop de dader niet enkel de verkrachting van twee vrouwen op zijn geweten heeft, maar ook de dood van een heel straffe madam.” 

Is een antwoord op verkrachting, wat het ook moge zijn, dan niet altijd gerechtvaardigd? Waarom zouden de noden van een ander persoon ooit boven jouw eerbaarheid mogen staan? Niemand heeft het recht jouw eerbaarheid te ontnemen. Niemand heeft het recht jouw leven te breken en je lichamelijk en mentaal te kleineren. Niemand heeft het recht je te denigreren en niemand heeft het recht je te domineren. Je bent levenslang gekraakt, enkel en alleen omdat die ene persoon jou klein wil krijgen en daar bovendien ook in slaagt. Er bestaat volgens mijn geen overreactie tegenover seksueel geweld. Verkrachting draait om macht en controle. Als een slachtoffer op welke manier dan ook een weg vindt om de situatie te ontvluchten, dan zou deze gerechtvaardigd moeten zijn. 

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Opinie

Of hij nu ballen heeft of niet, een verkrachter zal altijd verkrachten

OPINIE

Of hij nu ballen heeft of niet, een verkrachter zal altijd verkrachten

Van de Verenigde Staten tot Oekraïne: in meer dan zes landen wereldwijd worden zedenmisdadigers bestraft door middel van castratie. Soms chemisch, waarbij de daders pillen slikken om het testosteron te verlagen. Soms chirurgisch, waarbij de teelballen van de dader worden verwijderd en zo het testosterongehalte verlaagt. Volgens velen is het dé oplossing voor zedendelinquenten. Volgens mij? Nutteloos en onethisch.

Wayne Dumond © Murderpedia

Het was Wayne Dumond die in 1984 het debat opende rond castratie na zedendelicten. De man werd veroordeeld voor het verkrachten van een tienermeisje in Arkansas. In afwachting van zijn proces vertelde Dumond dat hij met geweld werd gecastreerd door mannen in zwarte skimaskers. Autoriteiten beweerden dat de zedenmisdadiger zelf zijn testikels afsneed om sympathie van de jury te winnen tijdens zijn proces. Dumond kreeg levenslang en zijn teelballen stonden als trofee op het bureau van een sheriff uit Arkansas.

Sindsdien is het debat rond castratie alleen maar verbreed met nu ook een chemische variant. Hierdoor hebben verschillende landen het ondertussen gelegaliseerd. Veel mensen zien het als rechtvaardig. Maar volgens mij is het niet alleen uitsluitend een wraakactie, het is niet het wondermiddel tegen verkrachting.

Lager libido, dezelfde (smerige) gedachten

Bij zowel een chemische als een chirurgische castratie verlaag je de hoeveelheid testosteron, het hormoon dat zorgt voor een hoog libido. Door deze verlaging heeft de zedenmisdadiger dus minder zin in seks, of seksuele handelingen.

De realiteit van vele zedenincidenten is echter dat de motivatie niet seksueel is, maar eerder een geval van machtsvertoon. De castratie mag dan wel de zin verlagen, maar de smerige gedachten zullen nog steeds ronddwalen in het verstand van de dader. Zo zegt William Samek, een forensisch psycholoog en directeur van het Florida Sexual Abuse Treatment Program, dat een zedenmisdadiger opnieuw kan en zal toeslaan als hij dit wilt. “Castratie is niet bijzonder effectief en de hele praktijk is onmenselijk”, liet hij weten aan ABC news.

De penis van de zedenmisdadiger blijft na de castratie volledig intact, zo kan hij fysiek nog steeds mensen verkrachten. Dit, in combinatie met de donkere gedachten en machtsvertoon als motivatie, schrijft castratie af op dezelfde manier als leugendetectors: compleet nutteloos. Daarnaast kan je je testosterongehalte altijd verhogen aan de hand van pillen of injectie. Zo zal ook het libido van de verkrachter terug stijgen, wat de laatste kracht van castratie verpulvert.

Nutteloos en onethisch

Uit verschillende onderzoeken uit 2005, gepubliceerd in het Journal of the American Academy of Psychology and the Law, blijkt dat chemische castratie zorgt voor een lagere recidivegraad. Zo kent chirurgische castratie minder succes en blijft bij deze ingreep de recidivegraad hetzelfde. Wat problematisch is, is dat er geen einde komt aan de chemische castratie als je deze lagere recidivegraad wilt behouden. Het libido stijgt namelijk terug wanneer de zedenmisdadiger stopt met de pillen te nemen. Het is dus een tijdelijke oplossing voor een eeuwige problematiek.

Het is een tijdelijke oplossing voor een eeuwige problematiek

Ten slotte is chemische castratie onethisch. Castratie na een zedendelict zet ons honderd stappen terug in de tijd, waarbij de handen worden afgehakt van dronken bestuurders. Begrijp me niet verkeerd, natuurlijk moeten zedenmisdadigers bestraft worden. Maar ze moeten ook de kans krijgen om te ‘genezen’. In vele landen waar castratie gebeurt, krijgen de daders geen psychologische hulp. Volgens William Samek zijn de acties van zedenmisdadigers de gevolgen van een persoonlijkheidsstoornis. De forensisch psycholoog vertelt dat dankzij traditionele gesprekstherapie veel zedenmisdadigers hun impulsen onder controle houden. Als we de schuldigen op deze manier kunnen helpen, hoeven we geen onethische castraties te doen. Zo behoudt hij zijn ballen en wij onze menselijkheid.

LEES OOK. Er bestaat geen overreactie tegenover seksueel geweld

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

2022 © – The Crime Files – All rights reserved