Categorie: Psychologie

Categorieën
Psychologie

Wat is een psychopaat?

Achtergrond

Wat is een psychopaat?

Psychopaten kennen we allemaal als de koude, manipulatieve en hyperintelligente misdadigers uit de films. Maar klopt dit beeld ook met de werkelijkheid? We vroegen het aan klinisch psychologe en psychopathie-experte Yolande Kat.

Als we aan psychopaten denken, denken we vaak aan seriemoordenaars zoals Ted Bundy of de fictieve Hannibal Lecter. Hoewel deze figuren inderdaad hoog scoren op psychopathische kenmerken, is het volgens Kat een misvatting om te denken dat alle psychopaten ijskoude criminelen zijn: “Mensen die hoog scoren op psychopathie vormen een heel heterogene groep met heel uiteenlopende kenmerken. Je kan dus niet zomaar veronderstellen dat ze allemaal crimineel, wreed of manipulatief zijn.”

LEES OOK. Vijf waargebeurde misdaadfilms die elke true crime lover moet zien

Persoonlijkheidsstoornis

In de films zie je vooral de prototypische psychopaat: crimineel, charmant, manipulatief en zonder schuldgevoelens

Psychopathie is een persoonlijkheidsstoornis. Het gaat dus over mensen die hoog scoren op bepaalde persoonskenmerken. Om die kenmerken te meten, gebruiken criminologen en psychiaters vragenlijsten. Hoe hoger de scores, hoe meer psychopathische kenmerken iemand heeft. De bekendste vragenlijst is de Psychopathy Checklist—revised of PCL-R, bedacht door de Canadese psycholoog Robert D. Hare.

De PCL-R meet 20 persoonskenmerken die gegroepeerd zijn in vier aspecten. Het interpersoonlijke aspect gaat over hoe een persoon zich verhoudt tot anderen. Voorbeelden zijn: oppervlakkige charme, manipulatie en pathologisch liegen. Het affectieve aspect gaat over de eigen gevoelens, zoals het gebrek aan empathie, schuldgevoelens en spijt. Het gedragsmatige aspect meet gedragskenmerken zoals impulsiviteit, onverantwoordelijkheid en behoefte aan spanning. En ten slotte is er ook het antisociale aspect, wat peilt naar zaken zoals gebrekkige gedragscontrole, jeugdcriminaliteit en criminele veelzijdigheid.

“De PCL-R is de meest gebruikte test om psychopathie te meten, maar dat wil daarom niet zeggen dat experten het volledig eens zijn over wat deze persoonlijkheidsstoornis precies inhoudt’, verklaart Kat. “Zo was er lange tijd een discussie over het antisociale aspect. Sommige onderzoekers vonden dat een criminele levensstijl geen kernaspect van psychopathie is, maar een gevolg van de andere drie aspecten. Het is moeilijk om te besluiten wie hierover gelijk heeft. Toch kan je wel zeggen dat Hare gewonnen heeft; zijn visie is prominent aanwezig in de wetenschappelijke literatuur en de PCL-R blijft de meest populaire test.”

Psychopaat of sociopaat?

Experten zijn het erover eens dat er verschillende soorten psychopaten  bestaan. Maar net zoals bij de definitie, is ook hier weinig eensgezindheid over.

“Tegenwoordig zeggen veel onderzoekers dat je naar de vier aspecten van de PCL-R moet kijken. Iemand die hoog scoort op alle aspecten noemen we een prototypische psychopaat. Een Belgisch voorbeeld daarvan is Marc Dutroux. Iemand die vooral hoog scoort op het gedragsmatige en antisociale aspect noemen we een sociopaat. Dit type komt veel voor in de criminele wereld. Daarnaast hebben we ook het omgekeerde: iemand die vooral hoog scoort op het interpersoonlijke en affectieve aspect. Zij hebben een oppervlakkig gevoelsleven en komen vaak charmant over, maar vertonen geen crimineel gedrag. Ten slotte zijn er ook mensen niet duidelijk in een van deze categorieën vallen.”

“In de media en films zie je vooral de prototypische psychopaat: crimineel, charmant, manipulatief, en weinig empathisch. Meestal zijn ze ook nog eens bovengemiddeld intelligent. Zo’n psychopaten bestaan zeker, maar vormen een minderheid. Het is perfect mogelijk dat iemand een gebrek aan empathie, spijt en schuldgevoelens heeft, maar geen crimineel gedrag vertoont. Ook is het mogelijk dat iemand wel crimineel gedrag vertoont en toch empathie heeft.”

Hoe ontstaat psychopathie?

Het ontstaan van psychopathie is nog niet helemaal uitgeklaard, maar wetenschappers vermoeden dat zowel biologische factoren als omgevingsinvloeden een rol spelen. Mogelijk spelen nature en nurture zelfs een rol in wat voor soort psychopaat je bent.

“Een veelvoorkomende opdeling is tussen primaire en secundaire psychopathie. Experten gaan ervan uit dat primaire psychopathie eerder genetisch bepaald is en zorgt voor een affectief tekort zoals weinig angst, emoties en empathie. Bij secundaire psychopathie zijn het eerder de levensomstandigheden die ervoor zorgen dat iemand psychopathische eigenschappen ontwikkelt. Deze mensen stompen zichzelf emotioneel af omdat ze veel narigheid hebben meegemaakt. Zij scoren normaal tot hoog op angst en depressie, terwijl bij een primaire psychopaat het gevoelsleven eerder afwezig is.”

LEES OOK. Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Uit onderzoek blijkt dat veel psychopaten een kleinere prefrontale cortex en amygdala hebben en dat de opvoedingsstijl van de ouders een rol speelt.

Psychopaten begeleiden vraagt wat meer van een therapeut

Kan je psychopaten genezen?

Een feitje dat veel mensen denken te weten over psychopaten, is dat je ze niet kan genezen. Therapie werkt niet op hen, want ze gebruiken wat ze hieruit leren enkel om andere mensen beter te kunnen manipuleren. Maar dat feitje klopt niet volgens Kat.

“In de jaren 90 was er een Canadese studie waaruit bleek dat psychopaten alleen maar gevaarlijker werden als je ze probeerde te behandelen. Experten verwezen regelmatig naar deze studie, maar later bleek dat er toch veel op het onderzoek aan te merken was. De therapie was niet goed, patiënten behandelden elkaar in plaats van een gespecialiseerde therapeut, en patiënten schreven elkaar zelfs medicatie voor. Het was niet zo verbazingwekkend dat patiënten niet beter werden in deze ongestructureerde therapeutische gemeenschap.”

Kat denkt dat het wel mogelijk is om psychopaten met therapie te behandelen, ook al is dit waarschijnlijk lastiger dan bij andere patiënten. “Je moet bij deze mensen focussen op de gedragskenmerken waar zij hoog op scoren. Zo kan je bijvoorbeeld werken aan impulscontrole, agressieregulatie, leren plannen op lange termijn en prosociaal gedrag. Hen begeleiden is vaak  moeilijker dan andere patiënten, omdat er vaker mensen bijzijn die manipuleren, liegen of heftig reageren. Het vraagt dus wat meer van de therapeut, maar als je je focust op hun specifieke problemen, kan dat zeker positieve resultaten opleveren.”

LEES OOK. Schuilt er een moordenaar in ieder van ons?

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Achtergrond

Experts in het veld werpen hun blik op het debat

Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Het debat van de eeuw in de misdaadwereld: nature vs nurture. Meningen tussen experts verschillen enorm. Zo leunen sommige psychologen eerder naar de nature kant, terwijl advocaten zweren dat het juist nurture is. We verzamelden de mening van verschillende experts in het veld: van een advocaat tot een neuropsycholoog.

Over een ding zijn de experts het eens: zo zwartwit is het niet. Een combinatie van de twee is gegarandeerd. Maar hoe ziet die combinatie er dan procentueel uit? Dit is het ultieme misdaaddebat, recht op je scherm.

Nature vs nurture uitgelegd

Het debat is ook bekend buiten de misdaadwereld, maar kent de grootste relevantie als het gaat om misdadigers. Waarom doen zij wat ze doen? Verdedigers van nature denken dat de eigenschappen van die de misdadiger aangeboren en dus genetisch zijn. Hun tegenpolen, de verdedigers van nurture, geloven eerder dat opvoeding en omgeving de criminele eigenschappen van misdadigers vormen.

Jente Denckens - strafrecht advocate

Nature

40%

Nurture

60%

Jente Denckens is een advocaat, gebaseerd in Antwerpen. Haar advocatenkantoor Denckens & Schmitt is gespecialiseerd in strafrecht, verengingsrecht en verkeersrecht. Ook familie- en jeugdrecht kennen geen geheimen voor de advocaat. Ze richtte het kantoor op samen met Amber Schmitt.

Denckens: “Bij vele daders zie je dat de omgeving niet altijd juist in elkaar zit. Het kan bij iedereen misgaan, maar de kans dat het misloopt is volgens mij groter als de omgeving niet optimaal is. Ik leun dus meer aan bij nurture, maar er speelt ongetwijfeld ook wat in het hoofd van die criminelen. Nature wil ik dus zeker niet uitsluiten.”

“Het is zonder twijfel een combinatie van beide. Vaak zien we dat als we bepaalde mensen uit een toxisch milieu wegtrekken, zij het juiste pad op gaan. Bijvoorbeeld wanneer ze een partner leren kennen of verhuizen naar een andere plek. Dat is hét grote argument voor nurture natuurlijk.”

Denckens twijfelt er niet over dat nature in sommigen casussen, wel een hoger percentage heeft. Ze kent namelijk verschillende dossiers die dit bevestigen. “Als we het hebben over drugscasussen, dan speelt nature een grotere rol. Genetische verslaving bestaat en kan leiden tot een ernstige verslaving. Zo zien we dat mensen met ADHD en autisme, sneller naar cannabis grijpen.”

LEES OOK. Wat is een psychopaat?

“We hebben ooit eens een dossier gehad van een brandstichter. Zijn omgeving was volledig in orde. Toch zat hij al van zijn 4 jaar in psychotische instellingen. Zijn broer daar en tegen, vertoont dat gedrag niet. Dat is dan weer een argument voor nature: waarom is zijn jongere broer, die opgroeit in hetzelfde nest, dan niet zo?”

Denckens blijft dus een beetje in de 50/50 hangen, met een lichte leun naar nurture. “Elke casus is anders, bij sommige is het meer verdeeld en bij anderen is het dan weer de nurture die wint. Omdat we meer casussen zien waarbij de slechte omgeving resulteerde in de acties van daders, tip ik net naar de kant van nurture.”

LEES OOK. Schuilt er een moordenaar in ieder van ons?

© Liam Verbinnen

Frank Jonker - klinisch neuropsycholoog

Nature

60%

Nurture

40%

Frank Jonker is een Nederlands klinisch neuropsycholoog. Hij leidt de afdeling neuropsychiatrie van Altrecht, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Hij is gespecialiseerd in hoe hersenletsels menselijk gedrag beïnvloeden.

LEES OOK. Hebben criminelen een afwijkend brein?

Jonker: “Het is lastig om er een concreet percentage op te plakken. Ik weet dat tussen de 30 en 40% van de mensen in de gevangenis een hersenletsel heeft en ongeveer 75% heeft een laag IQ. Velen onder hen hebben ook afwijkingen in de prefrontale cortex en amygdala (link naar artikel brein crimineel). Ik denk dus dat het gros van de mensen in de gevangenis cognitieve, intellectuele en sociaal-emotionele beperkingen heeft die aan het brein gelinkt kunnen worden.”

“Maar nurture speelt ook een grote rol. Vaak zijn slechte breinen net het gevolg van slechte omstandigheden zoals kindermishandeling, slechte voeding, armoede, slechte scholing en alcohol- en drugsmisbruik. En als je in een armoedige buurt opgroeit of in de criminaliteit zit, is de kans ook groter dat je in een straatgevecht een klap op je hoofd krijgt.”

“Volgens mij hangt het ook af van hoe ernstig de hersenafwijking is. Als die minimaal is, dan valt er veel te redden met goede nurture. Maar als bij de geboorte de amygdala van een kind al 10 of 15% kleiner is, dan denk ik dat nurture niet veel kan veranderen. Uit onderzoek blijkt dat die kinderen geen angstreactie hebben en later vaker crimineel gedrag vertonen. Het is geen garantie, maar het verhoogt de kans wel.”

“Ik denk dus dat zowel nature als nurture een rol spelen en dat de percentages rond de helft schommelen. Als je geboren bent met een slecht brein in slechte omstandigheden, heb je een heel grote kans om crimineel gedrag te vertonen. Als je een slecht brein hebt in goede omstandigheden, kan je best ver komen. Maar ik denk niet dat nurture nature volledig van veranderen, enkel wat corrigeren. Als je zo’n brein hebt, denk ik dat je daar op de een of andere manier wel last van zal krijgen.”

Frank Jonker
© Frank Jonker

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

VOOR/TEGEN: Schuilt er een moordenaar in ieder van ons?

Achtergrond

VOOR/TEGEN: Schuilt er een moordenaar in ieder van ons?

De meningen over deze breinbrekende kwestie zijn verdeeld. Terwijl sommigen zeggen dat ieder van ons een fysieke moord kan plegen, spreken anderen dit sterk tegen. Wij spraken klinisch psycholoog Jurgen Nys: ”Biologisch gezien kan je wel zeggen dat mensen in staat zijn tot doding”. Maar ook criminoloog Christophe Busch, die dit tegenspreekt: ”Wij zijn als sociale dieren geremd om gewelddadig te zijn.”

JA

Jurgen Nys – klinisch psycholoog

NEE

Christophe Busch – criminoloog

© Photo News

Nys: “Je moet onderscheid maken tussen twee vormen van moord: geplande moorden en impulsieve moorden. Die laatste vorm is een vorm van moord dat elke doorsnee mens biologisch gezien kan uitvoeren. De mens, zeker mannen, hebben een bepaalde status te verdedigen. Ze hebben dit gewoon evolutionair meegekregen. In een aantal situaties kan dit aanleiding geven tot extreme agressie. Dit alleen in bepaalde omstandigheden en contexten.”

LEES OOK. Wat is een psychopaat?

Nys: “Uit onderzoek blijkt dat 80% van de moorden gepleegd worden door mannen. De meeste slachtoffers zijn ook mannen. Moorden is dus vooral een ‘mannenzaak’. Vaak is de grootste motivatie hierachter om een bepaalde reputatie te behouden. Ook jaloezie kan een grote aanleiding zijn. Er blijkt dat er toch een bepaalde rivaliteit is tussen mannen, naar vrouwen toe. Partnermoord komt ook vaak voor wanneer er vermoeden of sprake is van ontrouw. Ook door een relatie te beëindigen kan bij een man dit instinct naar boven laten komen. Het is dus sterk situationeel gestuurd.”

“Heel wat ernstige agressie wordt ook gepleegd onder invloed van alcohol of drugs. Als die cocktail van bovenstaande zaken aanwezig is, denk ik dat iedereen in staat is tot moord. Agressie hoort bij de mens. We zijn natuurlijk ook sociale wezens en hebben met elkaar afgesproken dat agressie niet kan. Door alcohol of drugs kunnen die sociale remmingen hun kracht verliezen en kan die extreme agressie getriggerd worden.”

“80% van de moorden gepleegd worden door mannen”

Nys: “Het zou kunnen dat iemand met een psychologisch perfect profiel toch overgaat tot een doding enkel en alleen omdat er verschillende factoren hem of haar daartoe leiden: alcohol, overspel of zelfs slaaptekort. Het menselijke gedrag is zeer complex. Iedereen en elke situatie is anders. Het is een zeer genuanceerde vraag, waarvan het antwoord afhankelijk is van persoon tot persoon.”

“Agressie hoort bij de mens”

Nys: “Als we het hebben over de geplande moord, dan denk ik dat er wel wat disfuncties moeten zijn in het psychologisch profiel van de dader, zoals narcisme of psychopathie. Want er gaat planning aan vooraf. De impuls van het moment is er dus niet. Je ziet ook hoe mensen met psychopathische kenmerken die sociale remmingen bijna niet hebben, waardoor ze sneller in staat zijn om een geplande moord uit te voeren. Het zijn daarom niet allemaal niet psychopaten die geplande moorden plegen, maar ze scoren wel een stuk hoger dan de doorsnee persoon.”

Nys: “Dat is een hele normale reactie. Het is een reflex op zo’n situatie. Maar er is een groot verschil tussen de eerst gedachte en het effectief uitvoeren. De doorsnee persoon heeft de spontane reactie om op deze manier te reageren, maar onze sociale remmingen hebben die biologische reactie bijgevijld. We weten wat kan en niet kan. Wraakacties zijn dus eerder uitzonderlijk.”

© Christophe Busch

Busch: “Wij zijn als sociale dieren geremd om gewelddadig te zijn. Maar die remmingen kunnen vervagen. Dat doe je bijvoorbeeld door wat we in de criminologie neutraliseringstechnieken noemen. Je praat je acties goed door bijvoorbeeld te zeggen: ’ik schiet niet op de medemens, maar op de vijand‘. Bij sommige mensen werkt dat heel goed, omdat hun empathie lager ligt. Dat maakt de ’gewone’ mens anders dan de moordenaar.”

LEES OOK. Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Busch: “Zij hebben ernstige persoonlijkheidsproblematieken. Dat maakt het voor hen makkelijker om geweld te plegen, omdat zij weinig remmingen hebben. Ik had ooit een patiënt die stripfiguren zag, die hem vertelden dat hij zijn vader iets moest aandoen. Dat maakt dat die persoon die de feiten heeft gepleegd ‘minder schuldig’ is, omdat hij een stoornis heeft. Hij heeft niet gekozen om die stripfiguren te zien. Het neemt de schuld niet weg, maar het toont aan dat de ‘gewone’ mens, die deze stoornissen niet hebben, dezelfde acties niet kunnen nadoen.”

Busch: “Mensen hebben liever een verklaring, maar die is er niet. Bij persoon X is het anders dan bij persoon Y. We kennen wel de ingrediënten die samen heel toxisch kunnen zijn. Dit zijn vaak persoonlijkheidsproblematieken zoals narcisme of antisociale persoonlijkheidsstoornis. Het is geen exacte wetenschap. Zo hoeft psychopathie niet te betekenen dat je iemand gaat vermoorden. De meeste succesvolle psychopaten zitten in het management. Onsuccesvolle psychopaten zitten in de gevangenis. Elke kwestie is dus anders.”

LEES OOK. Nature VS Nurture.

“Succesvolle psychopaten zitten in management. Onsuccesvolle psychopaten zitten in de gevangenis”

Busch: “Mannen die op dat moment in staat zijn tot moord, zijn niet doorsnee. Hoewel het een primitief instinct is dat naar boven komt op dat moment, heeft de doorsnee mens voldoende remmingen om dit tegen te gaan. Er moet een persoonlijkheidsproblematiek spelen bij die mensen om op dat moment in staat te zijn tot moord.”

Busch: “Dit heeft zeker invloed. Alcohol en drugs hebben ook effect op onze hersenen. Dat werkt vooraf en achteraf; als je jezelf eerst lazarus drinkt, dan is het morele onderdrukt. Je bent minder geremd om geweld te plegen. Maar dan ontstaat er een andere problematiek: als je geweld gepleegd hebt, kan het zijn dat je in nuchtere toestand tot besef komt. Als je dan opnieuw drinkt, voel je de stress hierrond minder. Zo ontstaat een sneeuwbaleffect waarin je ziet dat mensen in een continu onderdrukte fase zitten. Mensen gaan dan een beetje gerobotiseerd de geweldplegingen uitvoeren. Dan zijn het eigenlijk geen mensen meer.”

deze manier te reageren, maar onze sociale remmingen hebben die biologische reactie bijgevijld. We weten wat kan en niet kan. Wraakacties zijn dus eerder uitzonderlijk.”

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

Hebben criminelen een afwijkend brein?

Achtergrond

Hebben criminelen een afwijkend brein?

Wat maakt dat iemand criminele feiten pleegt? Een slechte thuissituatie, armoede en foute vrienden zijn veelgehoorde verklaringen. Maar hoe zit het met de hersenen? Functioneren bepaalde hersengebieden anders bij mensen die een delict hebben gepleegd? We vroegen het aan psycholoog Frank Jonker. 

Frank Jonker is gespecialiseerd in klinische neuropsychologie. Deze tak van de psychologie bestudeert het verband tussen hersendisfuncties en psychische stoornissen. Met andere woorden: hoe kunnen aangeboren of opgelopen hersenafwijkingen ons gedrag en emoties beïnvloeden? 

Jonker leidt de afdeling neuropsychiatrie van Altrecht, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Daar komt hij in contact met mensen die door hersenletsel gedragsveranderingen hebben ondergaan: “Een klap op je hoofd, een hersenbloeding of tumor kan je gedrag veranderen. Zo zag ik in 2010 iemand die na tumorverwijdering epilepsie ontwikkelde en heel erg antisociaal en crimineel gedrag vertoonde.” 

Uit deze hersenletsels blijkt dat specifieke mentale functies zoals ruimtelijk inzicht, angst of taal zich op specifieke plaatsen in ons brein bevinden. Hersenschade zal dus bepaalde mentale functies beperken, terwijl andere gespaard blijven. Dat werd voor het eerst aangetoond in 1848, na het beroemde ongeval van Phineas Gage. 

Frank Jonker
© Frank Jonker

Sociaal onaangepaste spoorwegwerker

Phineas Gage was een Amerikaanse spoorwegwerker die op 13 september 1848 een ijzeren staaf dwars door zijn hoofd kreeg. Gage overleefde het incident wonderwel. Hij herstelde fysiek na enkele maanden, maar zijn vrienden merkten op dat hij qua persoonlijkheid niet meer dezelfde was. Hij was plots grillig, oneerbiedig naar anderen toe en hij vloekte regelmatig, wat hij voor zijn ongeval zelden deed. De staaf had zijn linker prefrontale cortex doorboord; het voorste gedeelte van zijn linkerhersenhelft. Daardoor vertoonde hij sociaal onaangepast gedrag. Het voorval leverde voor het eerst bewijs dat een afwijking in de hersenen iemands persoonlijkheid kon veranderen. 

130 jaar later, in de jaren 90 van de vorige eeuw, stelde de Amerikaanse psycholoog Adrian Raine zichzelf de vraag of dit ook gold voor crimineel gedrag. In zijn bekende studie uit 1997 vergeleek hij de hersenen van moordenaars met die van mensen die geen moorden hadden gepleegd. Hij maakte afbeeldingen van de hersenen met PET-scans en concludeerde dat er wel degelijk verschillen waren. Opvallend was dat net zoals bij Phineas Gage de prefrontale cortex een rol speelde. Daarnaast was er ook verminderde activiteit in andere hersengebieden, waaronder de amygdala.  

Amygdala en prefrontale cortex

“De amygdala staat in voor onze verstar-, vlucht- en vechtreactie als we denken dat we in gevaar zijn”, legt Jonker uit. “Ze speelt ook een belangrijke rol bij angst en agressie en is volgens onderzoek van Raine gemiddeld tien procent kleiner bij mensen die een delict hebben gepleegd.” 

“Onze prefrontale cortex regelt zaken als emotieregulatie, emotieherkenning, empathie en risico-inschatting. Dat zijn allemaal zaken die ons tot een sociaal dier maken. Als dit hersengebied niet volgroeid is, dan heb je moeite om je in te leven in een ander en om de gevolgen van je eigen daden in te schatten. Je bent dan vaak impulsief en vindt het moeilijk om je gedrag in sociale situaties aan te passen. Al deze eigenschappen verhogen de kans op crimineel gedrag.” 

De prefrontale cortex bevindt zich vanvoor in het brein © Zara's Life

Hersencircuit

De amygdala en prefrontale cortex werken nauw samen © Zara's Life

“De prefrontale cortex en amygdala zijn twee aparte hersenstructuren, maar werken eigenlijk heel nauw samen in een hersencircuit”, zo zegt Jonker. “De amygdala reageert op sociale situaties met een lichamelijke reactie. Zo ervaar je bijvoorbeeld stress of spanning tijdens een onaangenaam moment. De amygdala stuurt deze informatie door naar de prefrontale cortex. In dat hersengebied zit een database met informatie over hoe je bent omgegaan met eerdere, vergelijkbare sociale situaties. Op basis daarvan zal de prefrontale cortex een inschatting maken over hoe de huidige situatie zal verlopen als je bepaald gedrag stelt.” 

Dat is hoe het brein normaal werkt, maar dat is niet het geval bij iemand die verminderde activiteit in deze twee hersensstructuren heeft. Stel je voor dat je graag een sigaret wil roken. Je vraagt het aan een persoon op straat, maar die trekt een bedenkelijk gezicht. Daaruit zal je afleiden dat hij je geen sigaret wil geven. Maar dat is niet zo bij iemand met verminderde activiteit in de amygdala en prefrontale cortex. Zo’n persoon heeft beperkingen in emotieherkenning en zal het bedenkelijke gezicht niet opmerken. Ook kan hij moeilijk inschatten wat de andere persoon denkt, hoe de situatie verder zal verlopen en wat de gevolgen van zijn daden zullen zijn. Waarschijnlijk zal hij de vraag dus gewoon opnieuw stellen en misschien wel agressief reageren als de andere persoon hem geen sigaret geeft.” 

Wat veroorzaakt afwijkende breinen?

Waarom hebben sommige mensen afwijkende breinen en anderen niet? Daar zijn verschillende oorzaken voor. Zo kunnen mensen net als Phineas Gage plotseling hersenschade oplopen door een ongeluk, slag op het hoofd, hersenbloeding of tumor. Ook kan het zijn dat hersenen niet volwaardig uitgroeien door omstandigheden zoals mishandeling en seksueel misbruik tijdens de jeugd, slechte voeding, alcohol- en drugsmisbruik en een slechte thuissituatie. Ook laaggeschooldheid en een lage sociaaleconomische status zijn voorspellers van een slechte amygdala-ontwikkeling. 

LEES OOK. Nature vs nurture: is een misdadiger zo geboren? Of ligt het aan de omgeving?

Naast deze omgevingsfactoren, worden sommige mensen ook gewoon geboren met afwijkende breinen volgens Jonker. “Dat is bijvoorbeeld het geval bij psychopathie. De afwijkingen zijn dan genetisch bepaald en kan je moeilijk veranderen. Zelfs niet als die mensen opgroeien in een liefdevol gezin in een rijke buurt met veel kansen, en een goede opleiding krijgen. Dat hoeft daarom niet te betekenen dat ze per se crimineel worden. Sommigen worden zelfs succesvolle CEO’s dankzij hun koude persoonlijkheid. Maar het verhoogt de kans wel.” 

LEES OOK. Wat is een psychopaat?

Hersenscans kunnen geen crimineel identificeren

Risicofactor

In de klinische neuropsychologie is het belangrijk om te onthouden dat niet alle mensen met een afwijking in de prefrontale cortex en amygdala ook misdadigers worden. “Hersenscans kunnen geen crimineel identificeren”, zoals Jonker zegt. Mensen die delicten plegen hebben wel degelijk vaak andere breinen, maar dit is slechts een risicofactor voor crimineel gedrag. Het is geen bewijs dat iemand een crimineel is.

Daarnaast gaat het ook steeds over gemiddeldes over groepen mensen heen. Niet elke misdadiger heeft dus een hersenafwijking. Het is ook praktisch onmogelijk om met het blote ogen op basis van een hersenscan te bepalen of iemands amygdala een paar procent kleiner is dan gemiddeld. Het blijft dus moeilijk om in te schatten wie crimineel wordt, ook al verhogen afwijkende breinen en slechte levensomstandigheden de kans wel aanzienlijk. 

Klinische neuropsychologie in de toekomst

Jonker gelooft dat klinische neuropsychologie in de toekomst alleen maar aan belang zal toenemen. Zo zal er gediscussieerd moeten worden over hoeveel verantwoordelijkheid iemand draagt als hij een afwijkend brein heeft. Jonker denkt ook dat de wetenschap tot nieuwe behandelingen kan leiden, ook al moeten we daar volgens hem ook mee oppassen.  

“Stel dat je een crimineel hebt die niet empathisch is, dan kunnen we misschien over 50 jaar elektrodes in zijn brein plaatsen om zijn empathie in te schakelen. Dat doen we nu al met parkinsonpatiënten om trillen tegen te gaan. Maar wie gaat dan bepalen wie crimineel is en wie die behandeling moet ondergaan? Die behandeling is een spannend vooruitzicht, maar het levert ook een ingewikkelde discussie op.” 

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

Waarom luisteren vrouwen naar true crime?  

Achtergrond

Waarom luisteren vrouwen naar true crime?

Eén van de populairste genres in de podcastwereld is de true crime-podcast. Waarom is dit lugubere genre zo populair? En wie luistert ernaar? 

Kelli Boling © American Civil Liberties Union

Professor Kelli Boling, communicatiewetenschapper van de University of Nebraska-Lincoln stelde zichzelf exact diezelfde vraag en besloot een onderzoek te voeren naar het publiek van het populaire genre. Wat bleek? Het overgrote deel van het true crime-podcastpubliek zijn vrouwen. 

Prof. Kelli Boling: “Ik ben zelf een fervent podcastluisteraar. Wanneer ik voor mijn doctoraatopleiding een kwantitatief onderzoek moest doen koos ik daarom het publiek van true crime als onderwerp. Om een grote massa mensen te bereiken en koos ik voor reddit als platform voor mijn enqûete. De gebruikers van reddit zijn overwegend mannelijk, dus ik verwachtte ongeveer een gelijk resultaat. Heel opmerkelijk was dat op een overwegend mannelijk platform vooral vrouwen reageerden. Maar liefst 73% van de luisteraars die op mijn enqûete reageerden waren vrouwelijk.

Heel opmerkelijk is ook dat het true crime-podcastpubliek erg interactief is. Buiten hun deelname aan de enquête vroegen ze om ook de onderzoeksresultaten achteraf met hen te delen. Je merkte dat ze net als ik geïnteresseerd waren in de antwoorden. Alsof ze zichzelf eerder ook al de vraag hadden gesteld: waarom luister ik eigenlijk?”

En, wat is hun motivatie?

“Het antwoord verschilt per subgenre. Over het algemeen vonden vrouwen amusement, gemak en verveling de drie motiverende factoren. Deze top drie zette hen ertoe aan om te luisteren naar true crime-podcasts.

Sommige true crime-podcasts zijn veel meer op entertainment gebaseerd, terwijl andere werken geproduceerd worden door journalisten die er een andere draai aan geven. Het hangt er dus van af waartoe de luisteraars zich aangetrokken voelen. Vrouwen die regelmatig naar true crime-podcasts luisteren, doen dit omdat ze hopen er iets uit te leren. Ze hebben het gevoel dat ze zichzelf in de toekomst beter kunnen beschermen dankzij true crime. Het is dus niet louter entertainment.”

Dus de vrouwen hadden het gevoel dat ze iets bijleerden?

“Exact. De deelnemers haalden specifieke overlevingstactieken aan die ze leerden door naar true crime-podcasts te luisteren. Die waren onder meer: ‘Vertel niet aan iedereen je naam of waar je woont. Probeer nooit op hetzelfde tijdstip uit huis te gaan, zodat niemand een patroon in je gedrag kan leggen.’ Ook tegenover hun naasten leerden ze lessen: ‘Blijf contact houden met je en vrienden en familie. Koester en vertrouw hen zodat je met hen je locatie kan delen op bijvoorbeeld je smartphone, zodat ze altijd weten waar je bent.’”

“Ook over het (Amerikaans) strafrechtsysteem leerde het podcastpubliek veel bij. Zo vertelden luisteraars mij dat ze veel beter weten hoe ze voor zichzelf of een naaste moeten opkomen wanneer ze het slachtoffer zijn van een misdrijf. ‘Regel nummer één hierbij is, praat nooit zonder een advocaat.’ Dit omdat een advocaat getraind is om je hierin te begeleiden, terwijl agenten er net in getraind zijn om een bekentenis uit je te halen. Ook de gaten in het juridisch systeem worden in de podcasts duidelijk zichtbaar. Hierover zou iedereen moeten op de hoogte gebracht worden. Het strafrechtelijk systeem in de Verenigde Staten is namelijk behoorlijk fucked up.”

Vrouwen die regelmatig naar true crime-podcasts luisteren, doen dit omdat ze hopen er iets uit te leren

Was er een aspect van je onderzoek dat je totaal niet zag aankomen?

“Heel verrassend was dat heel wat overlevenden van huiselijk geweld naar true crime-podcasts luisteren. In de Verenigde Staten is één op de vier vrouwen slachtoffer van huiselijk geweld, maar in onze maatschappij wordt hen het zwijgen opgelegd. Omdat ze niet het gevoel hebben dat ze hun verhaal kunnen delen, luisteren ze naar true crime-podcasts. Er komen verhalen naar boven die gelijkaardig zijn aan die van hen. Hun eigen ervaring wordt genormaliseerd en geeft hen een gevoel van bevestiging dat ze niet alleen zijn.”

LEES OOK. “Nee, het ligt niet aan de kleren”: wat droegen deze vrouwen toen ze slachtoffer werden van seksueel grensoverschrijdend gedrag?

Hoe kwam je bij deze vrouwen terecht?

 “Ik kwam op het idee door een opiniestuk dat ik in de New York Times had gelezen. Jes Skolnik (hen/hun) vertelde hierin dat die ernaar luisterde vanwege hun eigen ervaring, als een vorm van blootstellingstherapie. Jes legde uit dat belangrijkste reden om te controle was. Tijdens hun eigen traumatische ervaring werd dit van hen afgenomen. Wanneer ze echter naar een true crime-podcast luisteren, herkennen ze zichzelf in de situatie die afspeelt. Het grote verschil is dat ze zelf op stop en play kunnen duwen. Zij hebben controle over dat verhaal, iets wat ze niet hadden in hun persoonlijke leven.”

“Veel vrouwen vertelden ook dat ze op een bijzonder slechte dag één podcastaflevering hadden waar ze telkens weer naar luisterden, omdat ze wisten dat dit hen aan het huilen zou maken. Het was een soort van catharsische kreet. Omdat we als samenleving zo vaak vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld het zwijgen opleggen, hebben ze het gevoel dat ze moeten doen alsof het nooit gebeurd is. Het draait niet altijd per se om de misdaad zelf, die vergelijkbaar is met hun eigen ervaringen. Het gaat soms ook over: dit is een wereld waarin mensen erkennen dat dit geweld bestaat. En mensen proberen niemand het zwijgen op te leggen.”

“De podcasters die ik sprak waren het daarmee eens. Ze zeiden dat slachtoffers van huiselijk geweld in hun publiek hen soms benaderden om hun eigen persoonlijke verhaal te delen. Niet omdat ze wilden dat ze hun ervaringen in een toekomstig seizoen zouden gebruiken, maar gewoon omdat ze het gevoel hadden dat de podcaster hen geloofde, en wilde luisteren.”

Dus true crime-podcasts helpen slachtoffers bij hun herstelproces?

“Studies hebben al tientallen jaren aangetoond dat dit geen nieuws is. Maar om een of andere reden, willen mensen true crime-podcasts in een soort ‘emmer van verschrikkelijke media’ stoppen. Dat hoort niet. Je kan niet zomaar verklaren dat alle true crime podcasts slecht zijn en dat iedereen die ernaar luistert, luistert om de verkeerde redenen.”

Je kan niet door één slechte podcast zeggen dat er iets mis is met dit hele genre

Hoe komt het dat er zo’n vooroordelen heersen over true crime?

“Zijn er producers die van de misdaad een sensationeel spektakel maken, en enkel op het geld uit zijn? Zeker, die podcasts bestaan. Er zijn mensen die naar die podcasts luisteren en hierna shirts dragen met criminelen erop, en we hebben geen idee waarom. Maar je kan niet door één slechte podcast, of één toeschouwer die een tatoeage van een seriemoordenaar laat zetten, zeggen dat er iets mis is met dit hele genre. Dat is niet juist.”

Zijn de makers van true crime-podcasts zich bewust van wie er luistert?

“Ik heb met veel podcastmakers gepraat. Producenten die met enorm veel zorg, op een respectvolle manier een verhaal proberen te brengen. Deze makers vroegen achteraf ook vaak of ik de resultaten kon doorsturen als ik klaar was, omdat ze zo begaan waren met hun publiek. Hun nieuwsgierigheid gaat veel verder dan entertainment. Ik kan behoorlijk boos worden wanneer mensen true crime classificeren als entertainment of afstempelen als slechte media. Elk medium heeft een slechte kant. Je hebt nieuwsmedia en dan zijn er echt slechte nieuwsmedia. Je hebt kranten en er zijn kranten die het alleen voor het geld doen en sensationele verhalen drukken. Dat is niet uniek aan true crime. Mensen doen nu eenmaal dingen om slechte redenen, inclusief media produceren.”

“De vrouwen en de producenten die ik gesproken heb, zijn heel erg tegen dat soort true crime-podcasts. Deze vrouwen hebben geweld meegemaakt in hun eigen leven. Ze walgen ervan dat er mensen rondlopen met tatoeages van criminelen, of met T-shirts met hun gezicht erop. De mediaproducenten met wie ik sprak, raakten daar ook erg gefrustreerd over. Omdat de families en vrienden van de slachtoffers erdoor gekwetst raken, en het true crime-genre hierdoor vervuild is.”

Maar er is dus vaak meer aan de hand dan puur vermaak of ‘morbide interesse’?

“Inderdaad. True crime bestaat al eeuwen. Dit is geen nieuw genre. Maar vandaag hebben we de mogelijkheid om de interesse te meten. We kunnen zien hoeveel mensen de podcast downloaden, wie erover tweet of post op Facebook. We kunnen het voor het eerst echt kwantificeren, waardoor het plots een fenomeen lijkt.”

Vrouwen & true crime: waarom zijn ze erin geïnteresseerd?

Anke Vandenberghen (23)

“Voor mij is het altijd pure interesse geweest in de gedachtegang van misdadigers. True crime-content is de ideale manier om het antwoord op deze vragen te krijgen. Documentaires halen er psychologen bij die antwoord bieden, terwijl boeken dieper ingaan op de lichaamstaal van de misdadigers. Hetgeen dat zo’n mensen drijft heeft mij altijd enorm gefascineerd. Ook misdaadfilms die gebaseerd zijn op waargebeurde feiten kijk ik graag, denk aan die van Ted Bundy (Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile, red.).”

“Ik heb er nooit bij stilgestaan dat die interesse in misdaad eventueel kan betekenen dat ik mezelf als vrouw meer wil beschermen tegen dat soort figuren, die ongetwijfeld door onze straten lopen. Het valt me dan ook op dat ik dit soort content het meest consumeer met mijn moeder. De andere huisgenoten vinden er maar niets aan, maar het valt dan toch weer op dat juist de twee vrouwen er zo mee bezig zijn. Ik denk toch dat het bij mij pure fascinatie is en het daar ook bij blijft. Ik ga er niet heel diep in op, wat mij dan weer heel schadelijk lijkt. Soms een documentaire of een misdaadfilm, soms een aflevering van De Volksjury.”

Lisa
Van Pumbroeck (26)

“Vanaf dat ik een puber was, raakte ik steeds meer into misdaadcontent. In het begin bleef dit heel oppervlakkig, zoals bijvoorbeeld het volgen van de De Gelder-zaak. Ook al snapte ik er niets van als 14-jarige. Die aantrekking tot dat wereldje heb ik altijd gehad. Hoe ouder ik werd, hoe meer research ik zelf begon te doen naar kleinere casussen. Daarnaast bingede ik dagelijks misdaaddocumentaires en luisterde ik 24/7 naar verschillende podcasts zoals Crime Junkie, maar later ook Belgische podcast De Volksjury. Rondom mij hoorde ik iedereen roepen dat ik criminologie of rechten moest gaan studeren. Uiteindelijk besloot ik om rechten te studeren en verdiepte ik me nog meer in de wereld van moordenaars en andere misdaad.”

“Uiteindelijk werd me al die misdaadcontent wat te donker en heb ik zelfs een tijdelijke pauze moeten nemen van dat soort content. Het deed me gewoon slecht voelen. Ondertussen heb ik het terug opgepakt en probeer ik me te beperken tot een wekelijkse podcast. Als ik een documentaire kijk, probeer ik me te houden aaneen aflevering per dag en niet te bingen. Wanneer ik op school met een straffe case zit, probeer ik de content nog meer te beperken. Ik weet dat dit beter is voor mijn mentale gezondheid.”

“Ik kan m’n vinger niet goed leggen op hetgeen dat mijn fascinatie deed evolueren tot een obsessie. Ik weet dat het is begonnen met een onschuldige interesse. Of er ooit meer dan dat achter heeft gezeten, kan ik moeilijk zeggen. Misschien was het een manier om mezelf beter te beschermen, dat kan zeker. Dat is dan toch nooit een bewust gevoel geweest.”

Sigrid
Leopold (45)

“Vreemd genoeg ben ik pas meer true crime-content gaan lezen, bekijken en luisteren toen ik mijn eerste kindje kreeg. Ik heb nooit een interesse gehad voor horror, maar dit werd echt opgewekt toen mijn dochter werd geboren. Ik vertel tegen mezelf dat het gewoon een morbide interesse is. Maar hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik denk dat er toch wat meer achter zit. Terwijl ik documentaires kijk zoals De Kroongetuigen, of boeken lees zoals die van Sabine Dardenne, merk ik dat ik mentale notities maak over wat er allemaal gedaan of gezegd wordt dat tot de verschrikkelijke feiten leidt. Hoewel ik niet het gevoel heb dat ik dit voor mezelf doe, maar eerder voor de toekomst van mijn dochter.”

“Het is een donkere wereld om als meisje in op te groeien. Ik vind het dan ook belangrijk om mezelf te informeren over de gruwelacties van verschillende moordenaars of over onopgeloste verdwijningen. Ik zal nooit het brein van zulke criminelen begrijpen, maar ik kan toch proberen om hun acties en ideeën te herkennen om de wereld rondom mijn dochter veilig te maken. Natuurlijk speelt entertainment ook een grote rol in misdaaddocumentaires, -boeken en -podcasts; anders zou ik het niet zo vaak consumeren. Het is toch opvallend dat het ethousiasme voor true crime pas aanwakkerde na de geboorte van mijn kind.”

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

Tien manipulatietechnieken die je moet kennen

lijst

Tien manipulatietechnieken die je moet kennen

Heb je weleens meegemaakt dat iemand niet meer tegen je wil spreken tot je doet wat hij wil? Dat is een voorbeeld van manipulatie. Om jezelf hiertegen te beschermen, moet je dit gedrag eerst leren herkennen. Daarom lijsten wij hier tien veelvoorkomende manipulatietechnieken op.

1. Gaslighting

Bij deze techniek willen manipulators je doen twijfelen aan je eigen verstand. Stel dat je vrouw zegt dat ze naar de tandarts moet, maar je ziet haar een tijd later met een andere man in de winkelstraat lopen. In plaats van toe te geven, zal ze alles staalhard ontkennen. Ze zal zeggen dat je iemand hebt gezien die op haar leek of dat je je dingen inbeeld door je ziekelijke jaloezie. De bedoeling van deze techniek is dat je begint te twijfelen aan je eigen perceptie. Jouw perceptie is verkeerd, die van de manipulator is altijd juist.

Video afspelen

2. Love bombing

Liefde en erkenning zijn basisbehoeften. Dat weet de manipulator ook. Maar hij geeft je geen gewone complimentjes. Nee; hij bombardeert je met aandacht, geschenkjes en attenties. Je ontvangt constant lieve sms’jes, hij komt je onverwachts bezoeken op je werk en verklaart je openlijk de liefde. Net een romantische film.

Love bombing is niet altijd een vorm van manipulatie. Zeker in het begin van een relatie is veel affectie geven heel normaal, en sommige mensen geven gewoon graag complimenten en attenties. Veel liefde geven op zich is dan ook geen probleem. Het wordt pas problematisch als de manipulator enkel en alleen affectie geeft om dingen van jou te verkrijgen, of wanneer de affectie op sommige momenten doelbewust wordt afgenomen, zoals bij de volgende techniek. 

3. Aantrekken en afstoten

Video afspelen

Na love bombing komt er ongetwijfeld een moment dat je partner stopt met affectie geven. Het ene moment geeft je partner je ontzettend veel liefde, het andere moment stoot hij je af. Geen sms’jes meer, geen onverwachte bezoeken, geschenken of attenties. Hij negeert of bekritiseert plots alles wat je doet. Dat geeft een onaangenaam gevoel en je zal het zo snel mogelijk weer goed willen maken. Net op het punt dat je genoeg krijgt van het afstoten, is hij plots weer die charmante man van vroeger. Je bent blij dat alles weer bij het oude is, maar deze cyclus zal zich keer op keer blijven herhalen. 

4. Projectie

Wat er ook gebeurt, de manipulator is nooit schuldig. Jij bent schuldig. Heb je ontdekt dat je vrouw vreemdgaat? Dan zal ze zeggen dat jij vreemdgaat, want je flirtte met je collega op het personeelsfeestje. Kom je steeds in de problemen met deadlines door een collega? Dan ben jij het die incompetent is. Bekritiseer je je man omdat hij weer met vrienden uitgaat, terwijl jij nooit met je vriendinnen weg mag? Dan ben jij bezitterig en egoïstisch.

Projectie is een verdedigingsmechanisme waarbij we onze fouten en tekortkomingen projecten op iemand anders. Iedere mens doet het wel een keer. Het verschil is dat manipulators het constant doen. Ze zullen nooit verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen fouten.

Video afspelen

5. Triangulatie

Video afspelen

Stel: het gaat geweldig goed met je partner. Je partner heeft altijd aandacht voor je, toont affectie en lijkt alleen in jou geïnteresseerd. Maar dan begint hij opeens uit het niets over een nieuwe vrouwelijke collega op het werk. Als je je partner mag geloven, is ze geweldig in alles. Vooral nog in de dingen waar jij niet goed in bent. Hoe vaker ze ter sprake komt, hoe onzekerder je je voelt.

Dit noemen psychologen triangulatie. De manipulator gebruikt hierbij een derde persoon om jou te manipuleren. Deze persoon weet soms helemaal niet dat hij of zij door de manipulator ter sprake wordt gebracht. De techniek steunt op het principe van verdeel en heers. De manipulator wil je jaloers maken en ruzie stoken tussen jou en de derde persoon.

6. Dreigen en agressie

Soms hoeft manipulatie helemaal niet complex te zijn: manipulators kunnen gewoon dreigen of agressief worden als jij niet doet wat ze willen. Zo kunnen ze uit het niets buiten proportioneel kwaad worden. De bedoeling is dat je zodanig schrikt en geïntimideerd raakt, dat je zal toegeven aan al hun eisen. Vooral mensen die niet van conflict houden, zijn vatbaar voor deze manipulatietechniek. Toegeven lijkt voor hen de makkelijkste oplossing, maar de dreigingen en agressie zullen steeds terugkomen. Over tijd kan het zelfs escaleren van dreigen en woede-uitbarstingen tot gooien met voorwerpen en fysiek geweld.

Video afspelen

7. Overdrijven en opscheppen

Video afspelen

Manipulators spreken graag in superlatieven. De dingen die ze meemaken zijn niet gewoon, maar buitengewoon. Alles wat ze doen is fantastisch. Ze maken graag indruk en dikken hun verhalen en prestaties aan. Als ze al niet gewoon liegen. Dit heeft een charismatisch effect op veel mensen. Jouw prestaties minimaliseren ze dan weer, zodat ze er zelf beter uitkomen. Als je kritiek geeft of hun verhaal in twijfel trekt, zullen ze snel overdrijven in hoe gekwetst of verontwaardigd ze zich voelen.

8. Stilte

Niets is zo simpel, maar toch zo pijnlijk als genegeerd worden. De manipulator vermijdt dan elke vorm van verbaal of fysiek contact. Ze willen je het gevoel geven dat je voor hen niets waard bent. Hoe langer het duurt, hoe meer je je zal afvragen of je toch niets gedaan hebt dat deze sterke reactie heeft uitgelokt. Op sommige mensen zal deze techniek sneller effect hebben dan op andere. Zo zullen einzelgängers er minder snel last van ondervinden dan sociale types of mensen die veel aandacht nodig hebben. Deze laatsten zullen de stilte al snel ondraaglijk vinden en het weer goed willen maken.

Video afspelen

9. Schuldgevoelens oproepen

Video afspelen

Je beste vriendin nodigt je uit om zaterdag bij haar te komen eten. Je hebt die dag echter al een afspraak met iemand en laat haar dit weten. In plaats van het te accepteren, probeert ze op je schuldgevoelens in te werken: ‘Het kwetst mij dat je haar verkiest boven mij. Hoe kan je me zo in de steek laten? Ik heb al zo vaak afspraken voor jou verzet.’

De manipulatietechniek speelt in op ons geweten. Dat maakt het voor sommige mensen zo moeilijk om ertegen in te gaan. Het is ook verleidelijk om op alle opmerkingen te reageren die je vriendin maakt. Door dat te doen, kom je in een welles-nietes discussie terecht die afleidt van waar het gesprek oorspronkelijk over ging.

10. Isoleren

Je vrienden en familie kunnen voor de manipulator een bedreiging zijn. Misschien wilt je vriendin je helemaal voor zichzelf hebben of is je baas jaloers op hoe populair je op de werkvloer bent. Alleen sta je zwakker en ben je vatbaarder voor manipulators. Dat weten ze maar al te goed.

Iemand isoleren gebeurt niet op een week tijd. Het is een plan op lange termijn en manipulators zullen verschillende van bovenstaande technieken gebruiken. Zo kan je partner jaloers of kwaad reageren als je over een nieuwe collega begint. Of ze is toevallig altijd ziek als je je familie wil bezoeken. Als je niets onderneemt, heb je voor je het weet je familie al maanden niet meer gezien.

Video afspelen

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved

Categorieën
Psychologie

Waarom sommige vrouwen zich aangetrokken voelen tot criminelen: “Het werkt als een verslaving”

interview

Waarom sommige vrouwen zich aangetrokken voelen tot criminelen: “Het werkt als een verslaving”

Van Marc Dutroux tot Kim De Gelder: voor sommige vrouwen zijn dit soort criminelen onweerstaanbaar. Maar hoe komt het dat zij deze monsters zo aantrekkelijk vinden? Relatietherapeute Carolien Roodvoets werkte jarenlang in een tbs-kliniek (forensisch psychiatrisch centrum, red.) en schreef verschillende boeken rond dit thema.

Ze neemt ons mee in het hoofd van deze vrouwen en legt uit waarom zij er zelf niet aan kunnen doen. “De crimineel bewerkt zo’n vrouw op een langzame en slimme manier, zodat ze er zelf niets van opmerkt. Er speelt veel verwarring bij die vrouwen, aangezien ze weten dat wat ze doen fout is”, zegt Roodvoets.

“Het is interessant voor die aanbidders om met criminelen om te gaan”, legt Roodvoets uit. “Als je als meisje niemand bent, dan ben je in een keer een interessant persoon omdat je dan contacten hebt met een beroemde misdadiger. Dit kan heel hard je eigenwaarde verhogen.”

Maar ook nieuwsgierigheid kan het begin zijn van een aantrekking tot een crimineel. Ze zeggen niet voor niets: curiosity killed the cat. “Vaak hebben criminelen een ander leven dan dat jij, als ‘normaal’ persoon, gewend bent. We zijn allemaal wel een beetje gefascineerd door crime, en zo kun je heel dicht bij die wereld zitten zonder dat je gevaar loopt”, zegt Roodvoets. “Althans, dat denk je. Je kan enorm snel gemanipuleerd worden door zo’n boef. Dit zijn vaak hele slimme mensen die je kunnen laten doen wat zij willen.”

Daarbij zit het in de natuurlijke aard van een vrouw om mensen te willen helpen, of ze nu crimineel zijn of niet. “Sommige vrouwen voelen zich aangetrokken door criminelen omdat ze denken: ‘Zo slecht kan hij toch niet zijn. Ik ga hem beter maken en hem redden. Door mijn liefde zal hij genezen’”, aldus Roodvoets. “Dat is een natuurlijke reactie, maar ook heel naïef.”

Er bestaat nog een psychologisch fenomeen, wanneer je kiest voor een criminele partner omdat je je naast een misdadiger al snel een goed persoon voelt. “Die criminelen doen allerlei dingen die God verboden heeft. Misschien doe jij ook wel eens dingen die niet helemaal door de beugel kunnen, maar naast zo’n crimineel lijk jij een veel beter mens”, vertelt de relatietherapeute. “Uiteindelijk kiezen sommige vrouwen gewoon voor een criminele partner omdat ze op zoek zijn naar spanning.”

LEES OOK. Waarom luisteren vrouwen naar true crime?  

Zo slecht kan hij toch niet zijn. Ik ga hem beter maken en hem redden.

Vrouwen met daddy issues

Ook mannen kunnen op criminelen vallen. Marc Dutroux kende namelijk een mannelijke homoseksuele aanbidder uit Antwerpen die hem wekelijks bezocht en hem cadeaus bracht Toch zien we vaker dat vrouwen mannelijke criminelen opzoeken. Dit heeft volgens Roodvoets een logische verklaring: het zit namelijk in de aard van een vrouw om naar het ‘stoere’ profiel van een dader te zoeken.

“Ik denk dat het profiel van de criminelen voor vele vrouwen aantrekkelijk is. Die hebben een ruig leven. Ze kunnen in de ogen van vrouwen voor bescherming zorgen, iets waar vrouwen van nature naar op zoek zijn”, zegt Roodvoets. “Andersom heb je ook wel mannen die vrouwelijke criminelen aanbidden, maar dat zijn vaak zelf criminelen. Of uitzonderlijk is de man een grote goedzak die financieel uitgebuit wordt door een criminele vrouw.”

Natuurlijk, en gelukkig maar, vallen lang niet alle vrouwen op misdadigers. Vaak hebben zij een specifiek profiel: niet per se een crimineel verleden, wel een belast verleden. “Je ziet dat zulke vrouwen een slechte relatie hebben met hun vader. Sommige vrouwen zijn hierdoor naïef gebleven en zijn dus niet opgewassen tegen de gevaren. Ze zijn goedgelovig waardoor je ze van alles kunt wijsmaken”, legt Roodvoets uit. “Het zijn vaak ervaringen die je kunt nemen uit een verleden dat toont dat die vrouwen kwetsbaar zijn. Je hebt ook vrouwen met grote carrières, denk aan advocaten, die vallen voor criminelen. Zij zijn dan in de liefde gewoon heel kwetsbaar.”

LEES OOK. Journalist Loes Leeman, de maker van het tv-programma Vermist, ging jarenlang een relatie aan met een seriemoordenaar.

Persoonlijkheidsproblematiek

Hoewel er nooit onderzoek naar is gedaan, gelooft Roodvoets dat er naast een slechte relatie met hun vader ook een persoonlijkheidsproblematiek kan meespelen. Dat kan gaan over narcisme maar ook borderline. “Je ziet hoe die vrouwen hun grenzen verleggen voor die crimineel”, zucht de relatietherapeute. “Een voorbeeld daarvan is de situatie van een misdadiger die een kind mishandelt. Je ziet soms hoe die vrouwen daarin meegaan.”

Roodvoets voegt daaraan toe dat niet alle vrouwen die op criminelen vallen een persoonlijkheidsprobleem hebben. “Maar ik heb een vermoeden dat het bij velen wel het geval is. Er speelt wel iets bij die vrouwen. Soms weten ze het zelf niet, soms wel.”

Als je als vrouw op zoek bent naar wat meer spanning in een relatie door een crimineel op te zoeken, zorg dan dat je standvastig genoeg bent

“Psychopaten zijn net honden, ze ruiken jouw angst”

Hoe groter je kwetsbaarheid, hoe sneller criminelen je kunnen manipuleren. Daarom kan iedereen min of meer op een crimineel vallen. “Die psychopaten voelen feilloos aan waar jouw zwakke plek ligt. Dat zijn net honden, die voelen jouw angst”, vertelt Roodvoets. “Maar ze voelen ook jouw kwetsbaarheid. Ze kunnen jou zo bewerken en manipuleren, dat je daar toch door geraakt wordt. Dan is er een volwassen stem bij zo’n vrouw die zegt ‘wegwezen hier’, maar er is een onderstroom die toch niet helemaal loskomt uit die manipulatie.”

LEES OOK. Wat is een psychopaat?

In de Nederlandstalige film Instinct, valt een vrouwelijke psycholoog voor een crimineel. Een aanrader, volgens Roodvoets.

Het is dus belangrijk om je ogen en oren open te houden wanneer je een relatie aangaat met een crimineel. Omdat ze je zo subtiel manipuleren, is dit makkelijker gezegd dan gedaan. “Je moet sterk in je schoenen staan als vrouw en ervoor zorgen dat je op de hoogte bent van de meest gekende manipulatietechnieken van criminelen. Op deze manier kun je die technieken spotten en snel doorhebben wanneer je er ingeluisd wordt”, zegt Roodvoets. “Als je als vrouw op zoek bent naar wat meer spanning in een relatie door zo’n schurk op te zoeken, zorg dan dat je standvastig genoeg bent.”

Wie is Carolien Roodvoets?

Carolien Roodvoets heeft tien jaar in een tbs-kliniek gewerkt, eerst als sociotherapeut en later als gezins- en relatietherapeut. Ze kent de tbs-wereld dan ook van binnenuit en heeft haar persoonlijke ervaringen in verschillende boeken.

In het boek Monsterverbond, een van haar boeken, praat ze over de aantrekkingskracht van foute mannen. Tijdens haar periode In de tbs-kliniek zag ze verschillende vrouwen vallen op mannen die in de kliniek opgenomen waren. “Al die vrouwen waren vrij verschillend soms ging het over een vrouw die zelf opgenomen was maar soms viel ook een zorgverlener voor de charmes van die mannen”, vertelt Carolien. “Toch hebben ze uiteindelijk allemaal een ding gemeen, namelijk een aantrekkingskracht tot een persoon waarover je ouders zouden zeggen dat je er beter ver van wegblijft.”

Follow, like, share, repeat

Volg ons op sociale media

Instagram Tiktok

2022 © – The Crime Files – All rights reserved